|
» PROMOCJE !!! » NOWOŚCI !!! PROMOCJE (33) TECHNIKA I MECHANIKA Fotografia (54)Mechanika (183) Elektryka, Elektronika (382) Architektura i budownictwo (205) Technika (565) Automatyka (66) Wyd. przed 1950 r. (51) NAUKI ŚCISŁE Matematyka (243)Chemia (212) Fizyka (117) Informatyka (84) Astronomia (16) Wyd. przed 1950 r. (39) NAUKI HUMANISTYCZNE I SPOŁECZNE Pedagogika (232)Psychologia (217) Ekonomia i zarządzanie, prawo (283) Polityka, politologia (74) Sztuka i kultura (340) Językoznawstwo, polonistyka (333) Etnologia, antropologia (72) Etyka (8) Socjologia (71) Filozofia (186) Wyd. przed 1950 r. (52) NAUKI PRZYRODNICZE Biologia (213)Geografia (36) Geologia, geodezja (75) Ekologia (52) Rolnictwo, zootechnika (51) Wyd. przed 1950 r. (44) HISTORIA Polski (747) »Powszechna (303) Biografie, wspomnienia (603) Wyd. przed 1950 (63) LITERATURA POPULARNA Proza i dramat polski (475)Proza i dramat zagraniczny (630) Książki wydane przed 1950 rokiem (430) Fantastyka, Science-fiction (123) Książki popularnonaukowe (254) Horror (34) Poezja (138) Sagi (3) Ezoteryka, UFO (108) Poradniki (386) Komiksy (25) Erotyka (20) Humor (17) Audiobooki (1) LITERATURA DLA DZIECI Polska (154)Zagranica (114) Wyd. przed 1950 r. (3) SŁOWNIKI I ENCYKLOPEDIE Słowniki (57)Encyklopedie (11) Wyd. przed 1950 r. (12) KSIĄŻKI KULINARNE Książki kulinarne (147)Wyd. przed 1950 r. (2) KSIĄZKI OBCOJĘZYCZNE Wyd. przed 1950 rokiem (77)Wyd. po 1950 roku (125) RELIGIE, TEOLOGIA Religie, teologia (1186)Wyd. przed 1950 r. (87) Sport, turystyka (606) Wyd. przed 1950 r. (8) MUZYKA Nuty, śpiewniki (75)Pozostałe (51) Wyd. przed 1950 r. (34) MEDYCYNA, ZDROWIE Medycyna, zdrowie (429)Wyd. przed 1950 rokiem (21) PODRĘCZNIKI Do nauki języków (113)Przedmioty podstawowe (31) Przedmioty zawodowe (16) Wyd. przed 1950 r. (6) POZOSTAŁE Albumy (136)Czasopisma (64) Mapy (10) Stara reklama Varia (3)Autografy, dedykacje (11) | 
Opis: Śląsk 1984 stan bdb- (lekko podniszczona okładka, okładka odwrotnie przytwierdzona do bloku - błąd wydawniczy), str. 132 ISBN 83-216-0389-0 Wiele poważnych opracowań historycznych poświęcono dziejom Górnego Śląska. W prawie każdym z nich mowa jest o przełomowej roli prasy polskiej w przebudzeniu i umocnieniu poczucia narodowego ludności śląskiej w drugiej polowie XIX wieku. Ponieważ jednak same teksty prasowe z tamtego okresu znane są stosunkowo niewielkiemu gronu badaczy, zrodził się pomysł, by przywołać je w publikacji na tyle popularnej, by mogła trafić do szerszego grona czytelników. Autentyczne materiały z górnośląskiej prasy polskojęzycznej wybrane zostały w taki sposób, by poprzez nie ukazać najbardziej typowe zjawiska i procesy społeczne i ekonomiczne, szczególnie zaś sposób życia ludności górnośląskiego zagłębia przemysłowego u schyłku dziewiętnastego stulecia. Hasło „sto lat temu" jest umownym sygnałem wywoławczym — nie chodzi tu o uczczenie jakiejś rocznicy, nie wskazuje też jednego określonego roku. Teksty pochodzą z dziesięciolecia 1880-1890 (z kilkoma odwołaniami do roku 1879). Były to lata zwykłe, nie upamiętnione jakoś szczególnie w historii, a jednak spojrzenie na tamtoczesną codzienność polecamy Czytelnikom. Bo też zwykłe, szare życie — stan, który uznawano za normalny (!) — przynosiło każdego dnia przeciętnemu człowiekowi tak wiele dramatycznych napięć, że z największym szacunkiem i podziwem dla woli wytrwania spojrzeć dziś musimy na los ówczesnego obywatela Górnego Śląska, tak pracownika przemysłu, jak też i mieszkańca enklaw wiejskich sąsiadujących z osadami przemysłowymi. Nie sposób ocenić właściwie tej sytuacji, szczególnie w odniesieniu do stanu świadomości narodowej miejscowego społeczeństwa, bez spojrzenia na szerszy kontekst historyczny. W okresie, z którego pochodzą zamieszczone w tej książce materiały, upływało pięć i pół wieku oderwania Śląska od polskiej Macierzy. Najgorsze jednak, pod wieloma względami, było ostatnie stulecie. W roku 1763, w wyniku ustaleń pokoju w Hubertusburgu, Śląsk formalnie włączony został do Prus. Pamiętać jednak należy, że już od roku 1740, mając nieszczęście znaleźć się w orbicie zainteresowań Fryderyka II, stał się najpierw obiektem grabieży, potem zaś ofiarą długich wyniszczających wojen śląskich toczonych przez Prusy i Austrię. Nastanie pokoju początkowało okres takiego stosowania środków administracyjnych, by w możliwie krótkiej perspektywie Śląsk zintegrował sie z pozostałymi członami państwa pruskiego. Nieco lepiej uda- wało się to słynnej pruskiej biurokracji z jego powiatami zachodnimi. Na rubieżach wschodnich przeważał zawsze żywioł polski. Niektórzy historycy (jak Feliks Koneczny) twierdzili nawet, że tereny te należą w istocie do ziemi krakowskiej. Przypominali, że obszar z grodami: Bytom, Siewierz, Pszczyna, Oświęcim i Zator darowany został w roku 1179 przez Kazimierza Sprawiedliwego Mieczysławowi Plątonogiemu, synowi Władysława Wygnańca, aby pozyskać go przeciwko Mieczysławowi Staremu w rywalizacji o tron krakowski. Śladem dawnych powiązań tych ziem był fakt, że aż do roku 1821 dekanaty pszczyński i bytomski należały do diecezji krakowskiej. Obszary we wschodniej części rejencji opolskiej, te, które zwykło się nazywać Górnym Śląskiem, broniły się początkowo samymi warunkami naturalnymi (odległość, trudna dostępność, zalesienie, teren pagórkowaty) przed niemiecką penetracją. Już jednak w końcu XVIII wieku specjalne komisje królewskie ustaliły, że po rozbudowie istniejącego tu od wieków przemysłu (wydobycie srebra, ołowiu, rudy żelaza) będzie można zasilić skarb Prus znacznymi wpływami. Postanowiono powołać zakłady pracy należące do skarbu państwa (tzw. fiskusowe). Rychło również tutejsi właściciele ziemscy, dążąc do pomnożenia zysków, zaczęli inwestować w przemysł. Od początku XIX wieku, kiedy na Górnym Śląsku zainicjowano rewolucję przemysłową, rozpoczęła się wielostronna degradacja środowiska naturalnego i wyzysk ludzi tu zamieszkujących. Spis rzeczy Wstęp - 5 Szląsk Górny, gdzie leży, a jakie ma przemysły — 11 Górnicy, jak pracują i na co się skarżą — 19 Hutników życie i praca — 27 Czy dobrze to, że kobiety pracują? — 38 Górnoszląskich robotników użalenia i petycje — 41 Strejki a inne protesty — 55 Kredyt, konsum, kupcowie — 61 Czy siodłakom lepiej jest? — 66 Wybory jak wyglądały — 70 O germanizowania sposobach — 78 Jak przy polskości się trzymać? — 89 Jako też dawniej bywało?—102 Z życia miejskiego — 106 Wypadki różne i osobliwości — 113 Aneks — 125 |
 |