|
» PROMOCJE !!! » NOWOŚCI !!! PROMOCJE (33) TECHNIKA I MECHANIKA Fotografia (54)Mechanika (183) Elektryka, Elektronika (382) Architektura i budownictwo (205) Technika (565) Automatyka (66) Wyd. przed 1950 r. (51) NAUKI ŚCISŁE Matematyka (243)Chemia (212) Fizyka (117) Informatyka (84) Astronomia (16) Wyd. przed 1950 r. (39) NAUKI HUMANISTYCZNE I SPOŁECZNE Pedagogika (232)Psychologia (217) Ekonomia i zarządzanie, prawo (283) Polityka, politologia (74) Sztuka i kultura (340) Językoznawstwo, polonistyka (333) Etnologia, antropologia (72) Etyka (8) Socjologia (71) Filozofia (186) Wyd. przed 1950 r. (52) NAUKI PRZYRODNICZE Biologia (213)Geografia (36) Geologia, geodezja (75) Ekologia (52) Rolnictwo, zootechnika (51) Wyd. przed 1950 r. (44) HISTORIA Polski (747)Powszechna (303) Biografie, wspomnienia (603) Wyd. przed 1950 (63) LITERATURA POPULARNA Proza i dramat polski (475)Proza i dramat zagraniczny (630) Książki wydane przed 1950 rokiem (430) Fantastyka, Science-fiction (123) Książki popularnonaukowe (254) Horror (34) Poezja (138) Sagi (3) Ezoteryka, UFO (108) Poradniki (386) Komiksy (25) Erotyka (20) Humor (17) Audiobooki (1) LITERATURA DLA DZIECI Polska (154)Zagranica (114) Wyd. przed 1950 r. (3) SŁOWNIKI I ENCYKLOPEDIE Słowniki (57)Encyklopedie (11) Wyd. przed 1950 r. (12) KSIĄŻKI KULINARNE Książki kulinarne (147)Wyd. przed 1950 r. (2) KSIĄZKI OBCOJĘZYCZNE Wyd. przed 1950 rokiem (77)Wyd. po 1950 roku (125) RELIGIE, TEOLOGIA Religie, teologia (1186)Wyd. przed 1950 r. (87) Sport, turystyka (606) Wyd. przed 1950 r. (8) MUZYKA Nuty, śpiewniki (75)Pozostałe (51) Wyd. przed 1950 r. (34) MEDYCYNA, ZDROWIE Medycyna, zdrowie (429)Wyd. przed 1950 rokiem (21) PODRĘCZNIKI Do nauki języków (113)Przedmioty podstawowe (31) Przedmioty zawodowe (16) Wyd. przed 1950 r. (6) POZOSTAŁE Albumy (136)Czasopisma (64) Mapy (10) Stara reklama Varia (3)Autografy, dedykacje (11) | 
Opis: Ossolineum 1967 str 224 , stan db (podniszczona okładka) ISBN Od autorki. SPIS TREŚCI Część pierwsza. NARODZINY OŚWIECENIOWEJ KONCEPCJI NAUKI Rozdział I. XVII-wieczne teoretyczne podstawy koncepcji „nowej nauki" 1. Wieloznaczność słowa „siecle"; „wiek" jako pojęcie historycznej epoki, nie równoznaczne z wiekiem kalendarzowym. Ramy czasowe „wieku Oświecenia". Wiek XVII — początek rozwoju nowożytnej metodologii nauki; uświadamianie konieczności znalezienia metody, przy pomocy której stworzy się „nową naukę". 2. Metodologia oraz poglądy na cele i zadania nauki Franciszka Bacona. 3. Metodologia oraz poglądy na cele i zadania nauki Renę Descartes'a. 4. Fenomenalistyczna koncepcja nauki Galileusza. Przeciwstawienie się arystotelesowsko-scholastycznej tradycji szukania „prawdziwej natury" czy „istoty rzeczy"; przedmiotem nauki winno być zdobywanie wiedzy o zjawiskach i ustalenie praw nimi rządzących. 5. Koncepcja nauki Izaaka Newtona — oddzielenie poprzez teorię hipotez opartej na doświadczeniu nauki przyrodniczej od filozofii. Rozdział II. Powstanie oświeceniowej koncepcji nauki 1. Dwie linie w filozofii nauki okresu Oświecenia: empiryczno-sensuali-styczna i aprioryczno-racjonalistyczna. Rodowód i specyfika tych linii — odmienność postaw teoriopoznawczych z ich konsekwencjami światopoglądowymi, zacieranie się ostrej linii podziału w zakresie metodologii. 2. Dyskusje w środowiskach zachodnioeuropejskich jako wyraz sprzecznych teoriopoznawczych kierunków i światopoglądowych postaw, a jednocześnie jako bodziec do kształtowania się nowych poglądów na naukę. Rola Querelle des Anciens et des Modernes z punktu widzenia zrozumienia pojęcia postępu w nauce; spór starożytników z nowożytnikami podłożem, na którym rozwiną się osiemnastowieczne koncepcje postępu: teoria corso-ricorso Giambattisty Vica, idea historycznego postępu Turgota, a w dalszych perspektywach — Condorceta. Znaczenie polemiki z Dis-cours sur les sciences et les arts J. J. Rousseau w popularyzowaniu oświeceniowych poglądów na społeczne znaczenie nauk i sztuk. Rola dyskusji na temat wpływu warunków zewnętrznych na ludzką umysło-wość oraz polemik zwolenników natywizmu z obiegowymi naówczas teoriopoznawczymi poglądami l^ocke'a i Condillaca. 3. D'Alembertowska koncepcja nauki empirycznej, prepozytywistycznej i utylitarnej jako jedna z najbardziej typowych i najbardziej popularnych oświeceniowych koncepcji nauki. 4. Specyficzna cecha oświeceniowej teorii nauki: tendencje do poszerzenia terenu naukowego poznania o nauki społeczne, próby podniesienia rangi poznania historycznego i tzw. filozofii moralnej. Rola G. Vica, D. Hume'a, C. A. Helvetiusa, A. Fergusona, W. Paleya itd. Rozwój i powstawanie nowych gałęzi nauki. Nowe poglądy na poszczególne nauki, np. na historię, i ich konsekwencje światopoglądowe. Spór o tzw. kalendarz biblijny. Rozdział III. Poglądy na naukę w Europie środkowej okresu Oświecenia 1. Kosmopolityczny charakter oświeceniowych poglądów na naukę, a jednocześnie pewna swoistość teorii nauki w Europie środkowej. Wyjaśnienie terminu: Europa środkowa. Niemcy — głównie Saksonia — ośrodkiem, gdzie ukształtowała się specyficzna odmiana oświeceniowej filozofii nauki: szkolna, popularna i eklektyczna. Przyczyny tego zjawiska — poglądy na naukę jako wyraz sposobu myślenia, dążeń i potrzeb emancypującego się intelektualnie niemieckiego mieszczaństwa. Próby określenia wpływu Christiana Wolffa na ukazujące się masowo w Niemczech XVIII w. rozprawki z zakresu teorii nauki. Rola filozofii Immanuela Kanta w końcu XVIII w. Analiza niemieckich osiemnastowiecznych publikacji z" dziedziny teorii nauki: J. G. Sulzera, G. A. Willa, J. G. Buhlego, J. J. Eschen-burga i W. T. Kruga. Charakter i rola rozprawek z tego zakresu dostosowanych do potrzeb młodzieży studiującej: L. A. Baumanna, J. H. Callenberga, D. Kemmericha, G. Stolle itd. 2. Mechaniczna adaptacja niemieckiego wariantu oświeceniowej teorii nauki na ziemiach czeskich; zindywidualizowana, dostosowywana z reguły do potrzeb rodzimych — na ziemiach polskich. Część druga. POGLĄDY NA NAUKĘ W POLSCE OKRESU OŚWIECENIA Rozdział IV. Podstawy i źródła nowych poglądów na naukę w początkach Oświecenia w Polsce 1. Ekonomiczno-polityczna i kulturalna sytuacja w początkach Oświecenia w Polsce w porównaniu z innymi krajami Europy zachodniej i środkowej. 2. Prekursorzy walki o nową metodologię w Polsce XVIII w. — rzecznicy tzw. filozofii recentiorum. Pierwsza faza walki: zwolennicy „starych poglądów", tj. zdeformowanego przez komentatorów arystotelizmu, stroną atakującą. Niechlubna rola ks. Jerzego Gengella, Jana Kowalskiego, Andrzeja Rudzkiego. Druga faza walki: wystąpienia zwolenników filozofii recentiorum. Działalność Antoniego Wiśniewskiego, popisy wychowanków Collegium Nobilium, publiczne dysputy. 3. Przyczyny popularności systemu Wolffa w początkach Oświecenia w Polsce. Źródła informacji dotyczące recepcji filozofii Wolffa w Polsce. Rola wolfianizmu i niemieckich eklektycznych rozprawek z zakresu teorii nauki w kształtowaniu się poglądów na naukę w początkowej fazie polskiego Oświecenia. 4. Pro-dromus Polonus eruditae veritatis> Marcina Świątkowskiego ^— pierwsza w osiemnastowiecznej Polsce próba uogólnienia metodologicznych postulatów i poglądów na naukę. 5. Znaczenie pierwszych polskich podręczników fizyki: Samuela Chróścikowskiego i Józefa Rogalińskiego w popularyzowaniu w Polsce fenomenalistycznej koncepcji nauki Newtona. Rozdział V. Rozwój i popularyzacja oświeceniowych poglądów na naukę w Polsce 1. Rola „naukoznawczych" dyskusji w popularyzowaniu na gruncie polskim oświeceniowych poglądów na naukę. Aktualno-publicystyczny charakter polemiki Franciszka Bohomolca z Włochem Ubaldim Mignonim, kwestionującym intelektualne możliwości Polaków. Wypowiedź Antoniego Wiśniewskiego, Amora Tarnowskiego i Ignacego Włodka, negujących wpływ warunków zewnętrznych na umysłowy rozwój człowieka: na rozwój nauk wpływa m. in. postawa rządzących państwem. 2. Polska Que-relle des Anciens et des Modernes — jej znaczenie w kształtowaniu rozumienia pojęcia postępu w nauce. Stanowisko w tym sporze Marcina Świątkowskiego, Ignacego Włodka i Józefa Sołtykowicza. 3. Le retablis-sement des sciences et des arts a-t-il contribue a epurer les moeurs? — dyskusja z konkursową rozprawą J. J. Rousseau w Polsce okresu Oświecenia. 4. Użyteczność nauki i poszczególnych nauk — podstawowy postulat polskiego Oświecenia. Rola polskich osiemnastowiecznych czasopism i wstępów do podręczników w popularyzowaniu utylitarystycznych tendencji. Rozdział VI. Typowość i specyfika dojrzałej oświeceniowej koncepcji nauki w Polsce 1. Wzrost metodologicznych i teoriopoznawczych wpływów francuskich i angielskich w Polsce końca XVIII i początków XIX w. 2. Typowość i samodzielność refleksji o nauce Stanisława Staszica: stosunkowo mało oryginalne poglądy metodologiczne i teoriopoznawcze, zindywidualizowana koncepcja postępu; zdeterminowanie całej staszicowskiej teorii konkretną sytuacją polską. 3. Poglądy na naukę Hugona Kołłątaja: empiryczna, prepozytywistyczna i utylitarna koncepcja nauki — mieszcząca się w ramach ogólnoeuropejskiej konwencji epoki; swoista adaptacja koncepcji prawnonaturalnych, ich „uhistorycznienie"; analiza biegu historii — czynnikiem wyjaśniającym przyczyny upadku państwa polskiego i wskazującym środki zaradcze. 4. Ogólna teoria i metodologia poszczególnych umiejętności Jana Śniadeckiego — najbardziej rozbudowana, samodzielna |
 |